De waarheid over de waarheid

De waarheid is hard. Een bekend Nederlands gezegde dat keer op keer zichzelf bewijst waar te zijn. Maar wat is nu eigenlijk de waarheid en wanneer is iets waar? Iets kan namelijk pas ‘hard’ zijn wanneer er iets ‘zachts’ tegenover staat. Dit zou in dit geval betekenen dat liegen zacht is. Wanneer bovenstaand gezegde dus de waarheid zou moeten spreken zou er letterlijk moeten staan: De waarheid is hard, omdat liegen zacht is. Maar dit is dan niet waar aangezien liegen keer op keer bewijst kei hard aan te komen. Alleen al het feit dat de waarheid niet compleet is maakt haar tot een leugen.

Er was gisteren een film op tv waarin iedereen altijd de waarheid sprak getiteld ‘The invention of lying’. Hoewel deze film nog slechter was dan een gemiddelde film met Leslie Nielsen, echt waar, heeft hij mij wel aan het denken gezet. Want in deze utopische wereld met een hoog waarheidsgehalte was lang niet iedereen gelukkig. Dit ondanks dat we er allemaal van overtuigd zijn dat je met de waarheid het beste af bent. Dat is immers de enige rede waarom we er naar streven om zoveel mogelijk de waarheid te spreken, een leugentje om bestwil daargelaten.

Het is juist dit ‘leugentje om bestwil’ dat de waarheid in twijfel trekt. Het is uiteindelijk wat je gelooft dat waar is waarmee je het beste af bent, of dit nu een leugen is of niet. Dit was in WOI al zo. Je was geestelijk stukken beter af als je aan het thuisfront te horen kreeg dat je zoon/man/vader in de strijd om het leven was gekomen dan dat hij door eigen vuur was gefusilleerd omdat hij niet terug naar het front durfde. Het feit blijft onveranderd, hij is overleden, maar wanneer je de leugen voor waar aan neemt is het stukken beter te verwerken dan wanneer je voor de waarheid gaat.

Elke criticus, en dus wellicht u ook, zou nu zeggen dat ik niet de waarheid spreek omdat de waarheid op feiten gebaseerd is en dat iets waar is omdat je het door middel van feiten kunt bewijzen. In weze is dit al niet waar. Maakt het feit dat de zon opkomt tijd tot waarheid? Nee, de tijd is een gezamenlijk afgesproken leugen die ook nog eens in verschillende delen van de wereld anders is, hoewel toch overal de zon op komt. Maakt het feit dat we in Nederland één van de grootste hypotheekschulden ter wereld hebben ons tot een arm land? Nee, we blijven tot de rijkere landen van de wereld behoren. Beide zijn feiten, maar wat is dan de waarheid?

Religie leert ons in deze iets belangrijks. Hoewel de vele godsdiensten pretenderen de absolute waarheid te verspreiden, kunnen zij dit niet bewijzen. Als volgeling van het agnosticisme twijfel ik ook daadwerkelijk aan het bestaan van een god, maar dit geeft mij wel een kritische en objectieve blik op religie waardoor mij één ding opvalt. Vele gelovigen worden ontzettend gelukkig van hun geloof, terwijl je over de waarheid ervan kunt twijfelen. Vertrouwen in jezelf en je geloof maakt dat het jouw waarheid wordt, ook al is het misschien wel een leugen.

Men zou dus niet altijd de waarheid na moeten streven, maar veel meer het gevoel en het geluk. De waarheid is iets waar je in moet geloven want de waarheid zal immers nooit meer zijn dan een incomplete leugen of een volstrekt onbekende factor. Dat is pas de waarheid spreken.

Een gedachte over “De waarheid over de waarheid”

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.